โปรตีนเป็นสารอาหารจำเป็นที่สำคัญต่อการเจริญเติบโตของมนุษย์ ซึ่งร่างกายต้องการโปรตีนเพื่อการเจริญเติบโตและซ่อมแซมเนื้อเยื่อส่วนที่สึกหรอ หากร่างกายได้รับโปรตีนไม่เพียงพอกับความต้องการจะส่งผลให้กล้ามเนื้อที่ควบคุมการเคลื่อนไหวลีบ ร่างกายอ่อนเพลีย ระบบภูมิคุ้มกับบกพร่อง และเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยติดเชื้อได้ง่าย เมื่อร่างกายได้รับโปรตีนจากอาหาร ระบบย่อยอาหารจะทำหน้าที่ย่อยโปรตีนเหล่านั้นให้เป็นกรดอะมิโน (Amino acid) คือหน่วยโครงสร้างของโปรตีน ก่อนที่จะดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดเพื่อนำไปใช้ประโยชน์ตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย

โปรตีนในอาหารหลายชนิดเป็นสารตั้งต้นของเปปไทด์ที่มีฤทธิ์ทางชีวภาพ (Bioactive peptides) ซึ่งได้จากกระบวนการไฮโดรไลซ์ (Hydrolyzed) จึงมีประโยชน์มากมาย เช่น ช่วยการดูดซึมแร่ธาตุและลดการสูญเสียแคลเซียม ลดความล้าของกล้ามเนื้อ สร้างเสริมระบบภูมิคุ้มกัน ควบคุมความดันโลหิต ควบคุมระดับคอเลสเตอรอล อีกทั้งยังสามารถปรับสมดุลของระบบูมิคุ้มกัน มีฤทธิ์ต้านจุลชีพ ต้านอนุมูลอิสระ เป็นต้น โปรตีนจากพืชโดยเฉพาะพืชตระกูลถั่ว เช่น โปรตีนจากถั่วลันเตา (Pea Protein) เป็นแหล่งโปรตีนสูงปริมาณมากถึง 85% จึงทางเลือกที่เหมาะสมในการทดแทนโปรตีนจากเนื้อสัตว์ เนื่องจากมีคุณค่าทางโภชนาการที่เพียงพอ มีกรดไขมันอิ่มตัวต่ำและคอเลสเตอรอลต่ำ ที่สำคัญโปรตีนอุดมไปด้วยสารพฤกษเคมี ช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน ต้านการอักเสบ ต้านอนุมูลอิสระ รวมถึงการส่งเสริมเจริญเติบโตของโพรไบโอติกส์ที่ช่วยปกป้องเชื้อโรคหรือสิ่งแปลกปลอมที่เข้าสู่ร่างกายผ่านทางผิวเยื่อบุลำไส้ จึงมีประโยชน์ในการป้องกันโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง NCDs เช่น ไขมันในเลือดผิดปกติ โรคมะเร็ง โรคไตเสื่อม โรคเบาหวาน เป็นต้น

นอกจากนั้นโปรตีนพืชที่สกัดจากถั่วลันเตาจะมีกลุ่มกรดอะมิโน (Branched-Chain Amino Acids: BCAAs) ซึ่งเป็นกลุ่มของกรดอะมิโนจำเป็นที่ร่างกายไม่สามารถสร้างเองได้ จำเป็นต้องได้รับจากอาหาร ประกอบด้วยกรดอะมิโน 3 ชนิดได้แก่
L-Leucine (แอล-ลิวซีน) มีคุณสมบัติกระตุ้นการทำงานของสมอง เพิ่มระดับพลังงานให้แก่เซลล์กล้ามเนื้อ
L-Isoleucine (แอล-ไอโซลิวซีน) มีคุณสมบัติรักษาและซ่อมแซมเนื้อเยื่อกล้ามเนื้อ ผิวหนัง และกระดูก
L-Valine (แอล-วาลีน) มีคุณสมบัติเร่งการเผาผลาญพลังงานในกล้ามเนื้อและซ่อมแซมเนื้อเยื่อ

กล่าวได้ว่า BCAAs (Branched Chain Amino Acids) เป็นกรดอะมิโนที่เป็นต้นกำเนิดกล้ามเนื้อทั้งหมดในร่างกาย อีกทั้งยังเป็นสารตั้งต้นในการสร้างกรดอะมิโนบางชนิด ซึ่งมีประโยชน์ดังนี้
1. เป็นกลไกสำคัญสำหรับการสร้างกล้ามเนื้อ
1.1 การสังเคราะห์โปรตีน (Protein Anabolism) ช่วยกระตุ้นให้มีการหลั่งฮอร์โมนเพื่อการเจริญเติบโต (Growth Hormone) ซึ่งจะกระตุ้นการสร้างโปรตีนมากขึ้น ทำให้กล้ามเนื้อมีขนาดและจำนวนเพิ่มขึ้น
1.2 ลดการสลายโปรตีน (Protein Catabolism) ต่อต้านกระบวนการสลายโปรตีนที่เกิดขึ้นขณะ ออกกำลังกาย ทำให้กล้ามเนื้อมีความคงทนแข็งแรงมากขึ้น
1.3 เพิ่มพลังงานให้ร่างกาย (Increased Endurance) ร่างกายสามารถนำ BCAA ที่ได้รับมาเผาผลาญเป็นพลังงานได้โดยตรง จึงทำให้รู้สึกแข็งแรงและตื่นตัว ส่งผลให้ออกกำลังกายได้นานขึ้น
1.4 ฟื้นฟูและลดการอ่อนล้าของกล้ามเนื้อ (Increases Recovery Rate) ช่วยเพิ่มพลังงานและเป็นสารตั้งต้นของกรดอะมิโนตัวอื่น ๆ โดยเฉพาะ “กลูตามีน” ซึ่งเป็นกรดอะมิโนที่เป็นส่วนประกอบหลักของ เซลล์กล้ามเนื้อ ทำให้ลดการอ่อนล้าจากการสูญเสียโปรตีน และซ่อมแซมเนื้อเยื่อในส่วนที่บาดเจ็บจากการ ออกกำลังกายได้

2. เสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน โดยการเพิ่มจำนวนเม็ดเลือดขาว

3. เพิ่มระดับกลูตาไธโอน ซึ่งเป็นสารต้านอนุมูลอิสระที่สังเคราะห์ได้เองในร่างกาย

กลุ่มกรดอะมิโน BCAAs จึงมีความสำคัญในการสังเคราะห์โปรตีน เสริมสร้างกล้ามเนื้อ ลดการสลายโปรตีนที่เกิดขึ้นขณะออกกำลังกายทำให้กล้ามเนื้อแข็งแรงมากขึ้น ช่วยเพิ่มพลังงานให้ร่างกายจึงทำให้ออกกำลังกายได้นานขึ้น ซ่อมแซมเนื้อเยื่อในส่วนที่บาดเจ็บจากการออกกำลังกายได้ รวมทั้งเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน อย่างไรก็ตามเราควรเลือกโปรตีนที่ผ่านกระบวนการไฮโดรไลซ์ (Hydrolyzed) เนื่องจากมีความบริสุทธิ์ของโปรตีนมากถึง 99% ปราศจากน้ำตาลแลคโตสและไขมัน ร่างกายสามาถดูดซึมได้ดี ไม่ทิ้งของเสียในร่างกาย และไม่ก่อให้เกิดผลเสียไตเมื่อรับประทานระยะยาว

แหล่งข้อมูลอ้างอิง
ฉัตรภา หัตถโกศล และ มณรตน เตชะวเชยร. (2563). โปรตีน: สารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกาย. วารสาร โภชนาการ, 55(1), 86. สืบค้นจาก https://elahs.ssru.ac.th/nantana_su/pluginfile.php/ 93/course/section/55/BioChem5.pdf
ธนพล วุฒิวัย และ วันวิสา เจริญวัฒน์. (2565). รายงานการวิจัยเรื่องการศึกษาปริมาณสารอาหารโปรตีนชนิด อะมิโนโซ่กิ่งจากถั่วลันเตาเหลือง สกัดแบบไอโซเลท และโปรตีนข้าวเจ้า กข.1 สกัดแบบคอนเซนเทรต เปรียบเทียบกับเวย์โปรตีนคอนเซนเทรตจากนม. เชียงราย: มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง. สืบค้นจาก https://postgrads.mfu.ac.th/wp-content/uploads/2022/12/5652003260-ธนพล-วุฒิวัย.pdf