
ข้อดีของการตรวจหาสารบ่งชี้มะเร็ง
ค่าใช้จ่ายไม่แพง การตรวจทำได้ง่าย สามารถตรวจคัดกรองมะเร็งได้หลายชนิดทั้งในเพศชายและหญิง ค่าใช้จ่ายไม่แพง ทราบผลได้ในเวลาอันรวดเร็ว สามารถพบมะเร็งตั้งแต่ในระยะแรกก่อนที่เซลล์มะเร็งจะแบ่งตัวเพิ่มจำนวนเซลล์และแพร่กระจาย
ข้อเสียของการตรวจหาสารบ่งชี้มะเร็ง
การแปลผลค่าของสารบ่งชี้มะเร็งต้องแปลผลโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ และผลการตรวจสารบ่งชี้มะเร็งอาจต้องมีการตรวจซ้ำหรือการแปลผลต้องใช้ข้อมูลอื่นประกอบ เนื่องจากอาจมีค่าผลบวกเทียม หรือค่าผลลบเทียม
การตรวจหา
1. CEA
การตรวจหาระดับ CEA ในกระแสเลือด นิยมใช้ตรวจคัดกรองมะเร็งในลำไส้ใหญ่ จะได้ผลแม่นยำและค่าสูงมากกว่ามะเร็งในที่อื่น ซึ่งอาจมีค่าสูงบ้างแต่ไม่มาก เช่น ตับอ่อน เต้านม ปอด รังไข่
2. AFP
การตรวจหาค่าระดับ AFP ในกระแสเลือด ใช้ตรวจคัดกรองมะเร็งตับ (hepatocellular carcinoma) ซึ่งจะมีค่าที่สูงมากกว่ามะเร็งในที่อื่น และอาจมีค่าสูงบ้างแต่ไม่มาก เช่น รังไข่ อัณฑะ ปอด โดยระดับ AFP ที่ตรวจพบมักจะสัมพันธ์กับระยะของโรคมะเร็งด้วย
3. CA 19-9
การตรวจหาสารคาร์โบไฮเดรตแอนติเจน (carbohydrate antigen) สามารถพบทั้งในเซลล์ปกติและเซลล์มะเร็งในระบบทางเดินอาหาร เช่น มะเร็งตับอ่อน มะเร็งท่อน้ำดี มะเร็งถุงน้ำดี มะเร็งตับ มะเร็งปอด มะเร็งเต้านม
จัดเป็น tumor marker ที่ดีที่สุดในการช่วยวินิจฉัยและติดตามผลการรักษามะเร็งตับอ่อน และมะเร็งท่อน้ำดี (cholangiocarcinoma carcinoma) ทั้งนี้คนที่ไม่ได้เป็นมะเร็ง แต่มีการอักเสบของตับอ่อน ท่อน้ำดี และถุงน้ำดี อาจพบค่า CA 19-9 สูงกว่าคนปกติ
4. PSA
การตรวจหาค่าระดับ PSA ในกระแสเลือด ใช้ตรวจคัดกรองมะเร็งต่อมลูกหมากได้ผลดีมาก และปัจจุบันการตรวจ Free PSA ช่วยเพิ่มความจำเพาะในการตรวจมะเร็งต่อมลูกหมากได้มากขึ้น ทั้งนี้อาจพบค่า PSA สูงในผู้ป่วยต่อมลูกหมากโต
5. CA 125
การตรวจหาค่าระดับ CA 125 ในกระแสเลือด ใช้ตรวจคัดกรองมะเร็งรังไข่ชนิด non-mucinous type ส่วนมะเร็งชนิดอื่น เข่น มะเร็งตับอ่อน มะเร็งปอด มะเร็งของระบบทางเดินอาหาร มะเร็งตับ อาจมีค่า CA 125 สูงขึ้นได้บ้าง
6. CA 15-3
การตรวจสารไกลโคโปรตีน (glycoprotein) ในเซลล์มะเร็งหลายชนิด พบมากในเซลล์มะเร็งเต้านม พบบ้างในมะเร็งตับ มะเร็งตับอ่อน มะเร็งรังไข่ มักใช้ตรวจดูผลการรักษา หรือตรวจติดตามการกลับมาเป็นใหม่ของมะเร็งเต้านมหลังการรักษา
7. Beta-HCG
การตรวจหาฮออร์โมนชนิดหนึ่งซึ่งจะมีค่าสูงมากในผู้ป่วยตั้งครรภ์ไข่ปลาอุก (molar pregnancy) มะเร็งของเยื่อบุโพรงมดลูก (choriocarcinoma) มะเร็งรังไข่ มะเร็งอัณฑะ (testicular carcinoma) หรือผู้ป่วยมะเร็งปอดบางราย ทั้งนี้หญิงตั้งครรภ์อาจมีค่า Beta-HCG สูง
8. NSE
การตรวจหาสารบ่งชี้มะเร็งที่ดีที่สุดในการช่วยวินิจฉัย และติดตามผลการรักษามะเร็งปอดชนิด small cell lung cancer ซึ่งเป็นมะเร็งปอดที่มีการพยากรณ์โรคที่รุนแรง